شکل‌گیری کتاب مقدس

نص:

پاورپوینت صفحه ۱

سوالی که در این سخنرانی بررسی میکنیم اینه که کتاب مقدس چطور شکل گرفت، یعنی کتاب هایی که به طور کلی، مجموعه‌ کتاب مقدس را تشکیل می دهند، چطور به وجود آمدند.

این بخش اوله و ما به تورات، کتاب ایوب و همینطور مزمور ۹۰ نگاه خواهیم کرد و با مرگ موسی، بخش اول را به پایان می‌رسونیم.

برای آشنایی با این مطلب، به طور ساده با تقسیم بندی کتاب مقدس شروع می کنیم.

پاورپوینت صفحه ۲

کتاب مقدس دو بخش دارد، عهد عتیق و عهد جدید.

بخش اول، عهد عتیق، شامل ۳۹ کتاب است. عهد عتیق از زمان موسی تا زمان ملاکی، آخرین نبی عهد عتیق نوشته شده است، یعنی بر اساس زمانبندی دقیق از سال ۱۶۰۶ پیش از میلاد تا حدود سال ۴۲۰ پیش از میلاد. آن چیزی که تمام کتاب های عهد عتیق را با هم پیوند می دهد، یک وعده است: مسیح، نجات دهنده موعد، خواهد آمد. توضیحات در مورد مسیح از اولین تا آخرین کتاب عهد عتیق، دائما دقیق تر می شود و جزئیات بیشتری به آن اضافه می شوند.

۲۰۰۰ سال پیش، عیسی مسیح ظهور کرد. او به پیشگویی های عهد عتیق درباره مسیح رنج دیده تحقق بخشید، یعنی بیشتر از ۳۰۰ پیشگویی در عهد عتیق. او طبق پیشگویی های عهد عتیق، مثلاً اشعیا فصل ۵۳، مزمور ۲۲ و بسیاری قسمت‌های دیگر، بر روی صلیب کشته شد و پس از مرگ دوباره زنده شد.

شاگردانش وظیفه داشتند که عهد جدید را بنویسند. عهد جدید، بخش دوم کتاب مقدس، مجموعه ای از ۲۷ کتاب است و بین سال ۳۲ تا ۱۰۰ پس از میلاد نوشته شد. یعنی اولین کتاب بعد از سال ۳۲ پس از میلاد نوشته شد و آخرین کتاب کمی قبل از سال ۱۰۰ میلادی، تقریبا در سال ۹۸. آن چیزی که کتاب های عهد جدید را با هم پیوند می دهد، تحقق وعده آمدن مسیح است. عهد جدید نشان می دهد که وعده ‌‌های عهد عتیق درباره مسیح، یعنی اینکه نجات دهنده موعد خواهد آمد، دیگر تحقق یافته است.

پاورپوینت صفحه ۳

در مجموعه کامل عهد عتیق و عهد جدید، از کتاب پیدایش، ابتدای کتاب مقدس، تا کتاب مکاشفه، انتهای کتاب مقدس، تمام تاریخ، از آفرینش اول تا آفرینش جدید شرح داده شده است.

کتاب مقدس با این آیه شروع می شود: «در آغاز، خدا آسمان‌ها و زمین را آفرید». و در پایان، کتاب مکاشفه شرح می دهد که خدا ماهیت  این آسمان‌ها و زمین را تغییر خواهند کرد و یک جهان جدید پدید خواهد آمد. خدا یک آسمان جدید و یک زمین جدید را خواهد آفرید. این را در کتاب مکاشفه فصل ۲۱، آیه ۱ می خوانیم.

همانطور که در تصویر می بینید، عهد عتیق و عهد جدید تمام تاریخ بشر را از آفرینش اول تا آفرینش جدید شرح می دهد و عیسی مسیح،  شخص مرکزی عهد عتیق و عهد جدید است.

پاورپوینت صفحه ۴

کتاب مقدس به سه زبان اصلی نوشته شد.

عهد عتیق به زبان عبری نوشته شد. در تصویر سمت راست یک نسخه خطی عبری می بینید. این «دفترنامه یا نسخه خطی (کُدکس) حَلَب است، با شکوه ترین دست نوشته عبری که وجود دارد. از هزاران نسخه های خطی که داریم، این بهترین است.

نسخه خطی حَلَب در قرون وسطی نوشته شد، ولی متن آن با متن نسخه خطی که تا سال ۷۰ پس از میلاد در معبد اورشلیم نگهداری شد، یکسان است.

در خط عبری، اغلب فقط حروف بی صدا را می نویسند، ولی نسخه خطی حَلَب، فقط شامل حروف بی صدا نمی‌باشد، بلکه شامل علائم و حروف صدا دار به شکل خط و یا نقطه نیز هست. همچنین شامل علائم موسیقی است که نشان می دهند متن باید چطور تو معبد خوانده شود.

علاوه بر این، این نسخه خطی حاشیه نویسی و پانویسی هم دارد که مثلاً ذکر می کنند که یک اصطلاح در عهد عتیق چند بار یافت می شود یا که یک اصطلاح ویژه در تمام عهد عتیق فقط یک بار به کار رفته است، یا تاکید می کنند که املأ خاص یک اصطلاح به هیچ وجه نباید عوض شود. بخاطر این توصیف ها، نسخه خطی حَلَب کامل ترین دست نوشته است.

اسمش نسخه خطی حَلَب است چون مدت طولانی در کنیسه شهر حَلَب در شمال سوریه نگهداری شد. حَلَب متاسفانه در این اواخر بخاطر اتفاقات جنگ وحشتناک و غم انگیز معروف شد، ولی در اصل می بایست قبل از آن هم معروف باشد، بخاطر نسخه خطی حَلَب.

در ضمن، در سال ۱۹۴۸، سال تاسیس کشور اسرائیل، در سوریه، درگیری هایی ضد یهودیان رخ دادند و این نسخه خطی گم شد. سالها بعد دوباره پیدا شد، ولی یک قسمت کم داشت و آن قسمت واقعاً گم شده است.

نسخه خطی حَلَب یک نمونه از نسخه های خطی عبری است. ولی باید گفت که چند قسمت از عهد عتیق نه به عبری، بلکه به زبان آرامی هستند. این قسمت ها عبارت هستند از کتاب دانیال فصل ۲ آیه ۴ تا آخر فصل ۷، قسمتهای مختلف در کتاب عِزرا و یک آیه در فصل ۱۰ از کتاب ارمیا.

زبان های عبری و آرامی هر دو از یک خانواده هستند. آرامی فقط یک لهجه نیست، بلکه یک زبان متفاوت است، با اینکه به عبری خیلی نزدیک است.

اما عهد جدید، تماماً به زبان یونانی نوشته شد. یک دست خطی یونانی هم به عنوان مثال می بینید.

پاورپوینت صفحه ۵

الان یک نگاه دقیق تر به عهد عتیق می اندازیم.

همانطور که قبلاً گفتم، عهد عتیق از زمان موسی، یعنی از خروج بنی اسرائیل از مصر در سال ۱۶۰۶ پیش از میلاد، تا زمان ملاکی، ۴۰۰ یا ۴۲۰ پیش از میلاد نوشته شد.

همچنین قبلاً  گفتم که عهد عتیق، مجموعه ای از ۳۹ کتاب است: پیدایش، خروج، لاویان، اعداد، تثنیه، یوشع، روت، اول و دوم سموئیل و غیره.

این مجموعه، به مدت تقریبا ۱۲۰۰ سال نوشته شد و تقریبا ۳۰ نویسنده مختلف آن را نوشتند، از جمله پادشاهان، کارمندان دولت، چوپانان، موسیقی دانان و افراد دیگری از رشته های دیگر. نویسندگان، طبقات اجتماعی متفاوتی نیز داشتند و در محل‌های مختلف کتاب های خود را نوشتند و سرانجام این مجموعه تشکیل شد.

اگر می گوییم کتاب مقدس شامل ۳۹ کتاب است، این همان تعداد کتاب است که در یک ترجمه معمولی آلمانی می یابیم.

مثلاً کتاب های اول و دوم سموئیل در ابتدا دو کتاب جدا نبودند. بعدا به دو کتاب تقسیم شد ولی خود نوشته اصلا عوض نشد و زیاد مهم نیست که آن را یک یا دو کتاب به حساب آوریم. ولی باز هم خوب است که بدانیم در ابتدا فقط یک کتاب بود. اول و دوم پادشاهان هم یک کتاب بود، و همچنین اول و دوم تواریخ.

یعنی عدد ۳۹، تعداد کتاب‌ها، معنی خاصی ندارد چون در ابتدا نوشته ها به طور دیگری تقسیم بندی شدند. بعضی از کتاب ها به دو بخش تقسیم شدند تا طومارها کوچک تر شوند.

تقسیم بندی عهد عتیق عبری یهودیان با تقسیم بندی ترجمه های معمولی آلمانی کمی فرق دارد. دلیل این است که برای ترجمه های آلمانی از تقسیم بندی قدیمی ترین ترجمه کتاب مقدس تقلید شد.

این قدیمی ترین ترجمه یونانی، سِپْتُوجْنت یا ترجمه هفتاد نام دارد و در قرن ۳ پیش از میلاد در اسکندریه توسط یهودیان ترجمه شد. این مترجمان تقسیم بندی را کمی تغییر دادند و این تغییرات برای ترجمه آلمانی پذیرفته شدند. ولی متن اصلاً عوض نشد، فقط تقسیم بندی.

پاورپوینت صفحه ۶

کتاب مقدس عبری مثل کتاب مقدس آلمانی با اَسفار خمسه شروع می شود، یعنی تورات موسی.

اسم عبری آن «توراه» است و به معنی شریعت یا فرمان است. ریشه این کلمه، اصطلاحی به معنی «با انگشت اشاره کردن» است، یعنی تعلیم دادن یا اطلاع دادن.

تورات، اراده خدا و فرمان های او را به ما معرفی می کند و به نجات دهنده‌ای اشاره می کند که برای ما مشکل را حل می کند زمانی که پی می بریم خودمان قادر نیستیم طبق فرمان های خدا زندگی کنیم. در واقع، تورات به مسیح اشاره می کند.

دومین بخش عهد عتیق عبری «کتب انبیا است، به عبری «نِوِئیم». این بخش به «کتب انبیای پیشین» و کتب انبیای پسین» تقسیم میشود.

«کتب انبیای پیشین» عبارتند از یوشع، داوران، سموئیل و پادشاهان. این آثار تاریخی به چه علت کتب انبیا بحساب می آیند؟ چون توسط انبیا نوشته شده‌اند.

یوشع یک نبی بود که با الهام روح القدس کتاب خود را نوشت. کتاب داوران را سموئیل نبی نوشت و جاد نبی و ناتان نبی آن را تکمیل کردند. کتاب پادشاهان را ارمیای نبی نوشت.

«کتب انبیای پسین» همان کتاب ها هستند که ما هم آنها را به عنوان کتب انبیا می شناسیم: انبیای بزرگ – اشعیا، ارمیا، حزقیال – و ۱۲ انبیای کوچک.

در عهد عتیق عبری امروزه، کتاب دانیال جزو کتب انبیا حساب نمیشود، بلکه جزو «مکتوبات»، بخش سوم عهد عتیق. ولی یکی از نسخه های خطی قمران به اسم «فلُریلگیوم»، «دانیال نبی» را نام می برد و عیسی مسیح هم در انجیل متی فصل ۲۴ آیه ۱۵ او را «دانیال نبی» می نامد.

این نشان می دهد که دانیال، نبی به حساب آمد و در ابتدا کتابش جزو کتب انبیا بود. چرا بعداً به بخش مکتوبات منتقل شد؟ چون دانیال نبی زمان دقیق ظهور مسیح را پیشگویی کرد.

بر اساس ذکر زمان در فصل ۹ کتاب دانیال، در پیشگویی درباره «هفته» (که به معنی سال هست)، می توانیم حساب کنیم که مسیح می بایست در سال ۳۲ پس از میلاد ظهور کند. و دقیقاً اینطور شد، پیشگویی با ورود عیسی مسیح به اورشلیم در یکشنبه نخل سال ۳۲ تحقق یافت.

در ادامه آن پیشگویی دانیال در فصل ۹ می خوانیم که مسیح بعد از آن کشته خواهد شد و یک قوم خواهد آمد و شهر اورشلیم و معبد را ویران خواهد کرد. این هم تحقق یافت. مسیح ۵ روز بعد از یکشنبه نخل بر صلیب کشته شد و در سال۷۰ پس از میلاد رومیان آمدند و شهر اورشلیم و معبد را ویران کردند.

یکی از بزرگترین رابی (عالم) های  یهود در قرون وسطی، موسی بن میمون، در نامه اش به یک مجمع یهودی در یمن نوشت: «دانیال از علم اعداد به ما اطلاع داد، اما حکیمان در زمان گذشته گفته اند که تا هنگامی که معنی آن بر ما آشکار نشود نباید آن اعداد را محاسبه کنیم، مبادا ایمان مردم ساده سست شود اگر بفهمند که زمان معین تحقق پیشگویی گذشته ولی مسیح ظهور نکرده است.»

بنابراین تا امروز یهودیان دیگر اصلاً به اعداد در پیشگویی ها توجه نمی کنند و می گویند هر محاسبه ای بر اساس پیشگویی دانیال، تحلیل گری است و چیز بیشتری نیست تا کمتر با کتاب دانیال برخورد کنند و کمتر کسی بهش توجه کند و آن را به بخش سوم عهد عتیق به میان «مکتوبات» گذاشتند.

جالب است که تقسیم بندی اصلی کتاب مقدس در ابتدا از این قرار بود: تورات موسی شامل ۵ کتاب است. بخش «کتب انبیا» شامل ۲۰ کتاب است اگر کتاب دانیال را جزو آن حساب می کنیم. بخش «مکتوبات» ۱۰ کتاب دارد اگر کتاب دانیال را از آنجا برداریم و به جای اصلیش در بخش «کتب انبیا» برگردانیم.

اگر کتاب دانیال را منتقل نکنیم، تناسب تعداد کتاب در بخش دوم و سوم مختل می‌شود و ۱۹ کتاب از انبیا و ۱۱ مکتوب داریم. ولی اگر دانیال در جای درست قرار بگیرد، ۲۰ کتاب انبیا و ۱۰ مکتوب داریم و این اعداد مضرب ۵ هستند و این مناسب است چون کتاب پنجگانه تورات پایه تمام عهد عتیق است. یعنی تقسیم بندی اصلی عهد عتیق ۵ کتاب به اضافه ۲۰ کتاب به اضافه ۱۰ کتاب است.

بخش سوم عهد عتیق، «مکتوبات» یا «مزامیر» نام دارد، به عبری «کِتوویم». این بخش با کتاب مزامیر شروع می شود و به همین دلیل آن را «مزامیر» هم می نامند. به غیر از مزامیر، بخش «مکتوبات» شامل امثال، ایوب، غزل غزلها، روت، مراثی ارمیا، جامعه، استر و دانیال و چنانکه قبلاً دیدیم جای اصلی آن در بخش کتب انبیا است – عزرا و نحمیا، در ابتدا فقط یک کتاب بوده‌اند و کتب تواریخ، آن هم فقط یک کتاب بوده، هست. این ۱۰ کتاب – بدون دانیال – بخش مکتوبیات را تشکیل می دهند.

یهودیان، عهد عتیق را «تَنَخ» می نامند. این اختصاری از اسم های سه بخش است، ت برای «توراه»، ن برای «نوییم» و خ برای «کتوویم» چون اسم سه بخش با هم به عبری «توراه، نوییم اوخْتوویم» تلفظ میشود و ک به خ تبدیل میشود.

خداوند عیسی این تقسیم بندی به سه بخش را قبول داشت. در انجیل لوقا فصل ۲۴ می خوانیم که عیسی مسیح پس از قیام، به دو نفر از پیروانش ظاهر می شود وقتی در راه از اورشلیم به دهکده عِمائوس هستند و تمام قسمت های عهد عتیق که درباره مسیح رنج‌دیده سخن می گویند، برای ایشان توضیح می دهد. در لوقا فصل ۲۴ از آیه ۲۵ می گوید: ««ای بی خردان که دلی دیر فهم برای باور کردن گفته های انبیا دارید! آیا نمیبایست مسیح این رنجها را ببیند و سپس به جلال خود درآید؟» سپس از موسی و همه انبیا آغاز کرد و آنچه را که در تمامی کتب مقدس درباره او گفته شده بود، برایشان توضیح داد.»

بعداً مسیح به ۱۱ رسول ظاهر شد و در آیه ۴۴ همان فصل می گویید: «این همان است که وقتی با شما بودم، می گفتم؛ اینکه تمام آنچه در تورات موسی و کتب انبیا و مزامیر درباره من نوشته شده است، باید به حقیقت بپیوندد.» اینجا مسیح هر سه بخش عهد عتیق را نام می برد.

در ادامه نوشته است: «سپس، ذهن ایشان را روشن ساخت تا بتوانند کتب مقدس را درک کنند». ذهنشان را روشن کرد و آنوقت قادر بودند عهد عتیق را بفهمند. یعنی وقتی عهد عتیق را نمی فهمیم، ذهن ما تاریک است و باید روشن شود، و خدا می تواند ذهن ما را روشن سازد و درک و فهم به ما بدهد.

شاگردان از عمائوس، که مسیح در آن راه به آنها ظاهر شد، بعد از آنکه مسیح تقریباً دو و نیم ساعت عهد عتیق را برایشان توضیح داده بود در آیه ۳۲ چنین می گویند: «آیا هنگامی که در راه با ما سخن می گفت و کتب مقدس را برایمان تفسیر می کرد، دل در درون ما نمی تپید؟» ذهن روشن و شنیدن تفسیر کتب مقدس – هر دو لازم است. باید کتاب مقدس را بخوانیم و تفسیر آن را بشنویم، ولی ذهن هم باید روشن شود تا بتوانیم کتب مقدس و تفسیر آن را بفهمیم.

پاورپوینت صفحه ۷

قبلاً دیدیم که همه چیز در سال ۱۶۰۶ پیش از میلاد شروع می شود، سال خروج بنی اسرائیل از مصر. آنها در شهرهای فیتوم و رعمسیس، در دلتای رود نیل بردگی کردند و خدا آنها را زیر رهبری موسی از مصر بیرون آورد و از راه دریای سرخ به بیابان سینا هدایت کرد.

پاورپوینت صفحه ۸

آنجا، در کوه حورَیب، ده فرمان را دریافت کردند. این ابتدای همه چیز است. خدا خودش ده فرمان را بر روی دو لوح سنگی نوشت – به یک خط الفبایی. این خیلی مهم و تاثیرگذار بود.

خدا نه از هیروگلیف و نه از خط میخی استفاده نکرد، که هر دو بسیار پیچیده هستند. آموختن این خطوط بسیار طول می کشد و تقریبا ۶۰۰ نشانه مختلف لازم است حفظ شوند.

یک خط الفبایی با ۲۲ حروف در قیاس خیلی آسان است و حتی بچه های کوچک می توانند آن را یاد بگیرند. چند وقت پیش در سنگاپور بودم و یاد گرفتم که آنجا بچه ها قبل از اینکه به کودکستان بروند باید نوشتن بلد باشند. پدر و مادر ها مسئول هستند که بچه ها نوشتن را یاد بگیرند چون در کودکستان باید بلد باشند. و اینجا هم بچه هایی هستند که به میل خود از خواهر و برادران بزرگتر نوشتن را یاد می گیرند و بعد می توانند مثلاً کارت یا نامه های ساده برای مادربزرگشان بنویسند قبل از اینکه به مدرسه بروند. دلیل این نیست که این بچه ها نابغه هستند، بلکه یادگیری خط الفبایی خیلی آسان است.

اعطای ده فرمان با حروف الفبایی نشان می دهد که نقشه خدا این است که همه مردم بتوانند کلامش را بخوانند، نه فقط کاتبان، بلکه همه انسان ها. چون هر کس که به حد معمولی با استعداد است می تواند چند حروف یک خط الفبایی را یاد بگیرد تا بتواند بخواند.

خدا دو لوح با ده فرمان داد، این را در کتاب خروج فصل ۲۰ می خوانیم. من نگاه کردم و دیدم که با ۱۰ فرمان می توان تمام ۲۲ حروف عبری را یاد گرفت، همه آنها در ۱۰ فرمان به کار می روند.

پاورپوینت صفحه ۹

موسی در طول ۴۰ سال که قوم اسرائیل در بیابان به سر می بردند تمام اسفار خمسه را تکمیل کرد و آنها را به قوم داد و اسرائیل « قومی دارای کتاب » شد.

خدا توسط موسی تورات را به آنها عطا کرد، ولی همچنین کتاب ایوب را. کتاب ایوب داستان مردی است که در سرزمین عوص زندگی می کرد، ناحی ه ای که امروز جزو اردن است که کتاب مقدس آن را اَدوم نیز می نامد. او بعد از طوفان نوح و قبل از زمان ابراهیم زندگی می کرد. این را می دانیم چون در کتاب ایوب پاتریارک های (پدران) اسرائیل، یعنی ابراهیم، اسحاق و یعقوب ذکر نمی شوند. ایوب یک مرد پارسا بود و خدای حقیقی را می شناخت. از روایات یهودیان می فهمیم که موسی کتاب ایوب را به قوم اسرائیل نوشت. در مورد این روایات بعداً بیشتر خواهم گفت.

موسی، مزمور ۹۰ را نیز نوشت. اسرائیلیان بعد از خروج هنوز کتاب مزامیر را نداشتند، ولی مزمور ۹۰ را به عنوان یک متن تکی دارا بودند. آغاز این مزمور از این قرار است: «دعای موسی مرد خدا». بعد موسی درباره آن دوران که بنی اسرائیل در بیابان به سر می بردند، می نویسد و درباره اینکه زندگی چقدر کوتاه و زودگذر است.

تمام آن نسل که از مصر خارج شده بودند، بخاطر گناهانشان می بایست در بیابان بمیرند و فقط نسل بعدی اجازه داشت وارد سرزمین موعد شود. در مزمور ۹۰، آیه ۹ و ۱۰، می خوانیم: «زیرا روزهایمان به تمامی در خشمت کاهیده می شود، و سالهایمان را چون آهی به سر می رسانیم؛ روزهای عمر ما هفتاد سال است و اگر قوی باشیم، هشتاد سال. اما مایه فخری در آنها جز محنت و اندوه نیست؛ زیرا به سرعت می گذرند و پرواز می کنیم.» بعد در آیه ۱۲: «پس ما را بیاموز تا روزهای خود را بشماریم، تا دلی خردمند حاصل کنیم.» این تعلیمی بیشتر برای بنی اسرائیل علاوه بر تورات و کتاب ایوب بود.

موسی به وسیله آیات و معجزات به عنوان پیامبر خدا تائید شد: ده بلا در مصر که باعث نابودی فرعون مصر شدند، معجزاتی که موسی در حضور فرعون کرد، یعنی دستش که پر از جذام شد بعد دوباره خوب شد، عصا که به مار تبدیل شد بعد دوباره شکل عصا  شد، و تمام معجزات در کوه سینا: زلزله، دود و آتش که از کوه بیرون آمد و صدایی که از درون ابر شنیدند. خدا ده فرمان را به طور شفاهی به اسرائیل داد و تمام قوم آن را شنیدند: تقریبا ۴ میلیون نفر با گوش خود صدای خدا را شنیدند. موسی بالای کوه رفت تا ۱۰ فرمان را از آنجا بیاورد. به این ترتیب موسی به وسیله آیات و معجزات به عنوان پیامبر خدا تائید شد و برای اسرائیل شکی نبود که نوشته هایی که موسی به آنها داد نوشته های یک انسان نیستند، بلکه با الهام روح خدا نوشته شده بودند.

بنی اسرائیل تا پایان عمر موسی در بیابان به سر می بردند. موسی چون در یک موضوع از فرمان خدا سرپیچی کرد و صخره را زد به جای آنکه آن را فرا خواند، خدا به وی اجازه نداد که وارد سرزمین موعد شود، بلکه فقط از دور آن را ببیند. داستان نااطاعتی موسی را در کتاب اعداد فصل ۲۰ می خوانیم. پس موسی سرزمین موعد را فقط از بالای کوه نِبو دید و بعد از آن فوت کرد و خدا او را دفن کرد.

تو بخش دوم، به بررسی کتب تاریخی عهد عتیق میرسیم از زمان یوشع تا مرگ سلیمان.

خوشحال میشیم که شما را همراه خودمان داشته باشیم. شما میتونید سایر برنامه‌ها را تو وب‌سایت یا شبکه‌های اجتماعی کلمه حیات و همینطور یوتیوب دنبال کنید.

برکت خداوند با شما باشد.

Social Media:

Website: https://kalameye-hayat.com

Telegram: https://t.me/KalameyeHayatofficial

Instagram: https://www.instagram.com/kalameyehayat

Youtube: https://www.youtube.com/channel/UCyhbpNCwyvva-yH1gwFNw1w/videos

نص:

درود مجدد به شما دوستان

این بخش دوم هست که امروز بررسی میکنیم.

در برنامه قبل دیدیم که چطور ۶ کتاب اول عهد عتیق و همینطور مزمور ۹۰ نوشته شدند و امروز به کتاب یوشع و کتب تاریخی نگاه میکنیم و با مرگ سلیمان به پایان میرسیم.

شما را دعوت به شنیدن بخش دوم میکنم.

پاورپوینت صفحه ۱۰

یوشع جانشین موسی شد و قوم را به سرزمین موعد هدایت کرد. اسم یوشع جالب است. به عبری اسمش «یِهُشوعا» است، یا کوتاه «یِشوع». یشوع اسم عیسی به عبری است. ترجمه هفتاد قدیمی ترین ترجمه کتاب مقدس به یونانی، اسم کتاب یوشع را «کتاب عیسی» گذاشتند. «عیسی» قوم را به برکات سرزمین موعد هدایت کرد. موسی، تجسم شریعت، فقط اجازه داشت آن را ببیند و به آن اشاره کند.

این نشانه ای است از اینکه شریعت با تمام فرمان هایش نمیتواند ما را نجات دهد بلکه فقط نشان می دهد که قادر نیستیم خدا را خشنود سازیم. ما گناهکاریم و به یک منجی نیاز داریم، به کسی که ما را به سرزمین موعد پر برکت هدایت کند. بنابراین شخصیت یوشع، جانشین موسی، به مسیح اشاره می کند.

آن که در کتاب تثنیه فصل ۳۴ از آیه ۹ به بعد می خوانیم خیلی مهم است: «و یوشع پسر نون پر از حکمت بود، از آن رو که موسی دستان خود را بر وی نهاده بود. پس بنی اسرائیل از او اطاعت می کردند و مطابق آنچه خداوند به موسی فرمان داده بود، عمل می نمودند. تاکنون پیامبری همچون موسی در اسرائیل برنخاسته است که خداوند او را رو در رو شناخته باشد، با آن همه آیات و معجزات که خداوند او را فرستاد تا در سرزمین مصر انجام دهد، در برابر فرعون و همه خادمان او، و در تمامی سرزمینش، و با آن قدرت عظیم و کارهای مهیب که موسی در برابر دیدگان همه اسرائیل به عمل آورد.» این پایان کتاب تثنیه است.

موسی در پایان عمرش هشت سخنرانی ایراد کرد که کتاب تثنیه را تشکیل می دهند. محلی که این سخنرانی ها را ایراد کرد نزدیک کوه نِبو در ناحیه موآب بود که امروزه جزو کشور اردن است، روبروی شهر اَریحا، ولی طرف دیگه رود اردن.

بعد فصل ۳۴ کتاب تثنیه شرح میدهد که موسی فوت کرد که پیش از آن، یوشع را به عنوان جایگزین منصوب و تائید کرده بود. بنابراین اسرائیل یوشع را به عنوان پیامبر پذیرفت چونکه موسی طبق فرمان خدا او را جایگزین خود گماشت.

همین یوشع – یِهُشوعا، یشوع، عیسی – قوم را به سرزمین موعد هدایت کرد و اول شهر اَریحا را تسخیر کردند. درباره این واقعه در کتاب یوشع فصل ۶ می خوانیم. در تصویر، قسمت پایین دیوار اَریحا را می بینید. قسمت پايینی دیوار را می‌بینیم که از دیوار فروریخته است و کاشی‌های سفالی بالای آن به سمت بیرون از شهر فرو ریخته شده است. این ۴۰ سال پس از خروج از مصر اتفاق افتاد، در سال ۱۵۶۶ پیش از میلاد.

کتاب یوشع نوشته یوشع است و به این دلیل برای قوم اسرائیل واضح بود که کلام خداست و آن را به عنوان ادامه اسفار خمسه، کتاب ایوب و مزمور ۹۰ پذیرفتند. در آن زمان، کتاب مقدس آنها شامل همین کتاب ها بود. لازم نبود شورایی تصمیم بگیرد که کدام کتاب ها معتبر هستند، بلکه کاملا واضح بود چون موسی تائید کرد که یوشع پیامبر است و موسی خودش هم در مصر و هم در دورانی که بنی اسرائیل در بیابان به سر می بردند به وسیله آیات و معجزات مهیب به عنوان پیامبر تائید شد.

پاورپوینت صفحه ۱۱

پس از آن، دوران داوران فرا رسید، دورانی که ۴۵۰ سال طول کشید. اگر تمام ذکر زمان از اولین داور تا سموئیل نبی را جمع می کنیم، دقیقا به ۴۵۰ سال می رسیم. پولس رسول هم در کتاب اعمال رسولان می گوید که خدا به مدت ۴۵۰ سال تا زمان سموئیل نبی داوران مختلف به قوم داد.

در دوران داوران، در زمان دبوره داور، شهر حاصور تسخیر شد. در این تصویر، کاخ یابین پادشاه را می بینید که در حاصور قرار دارد.

سموئیل نبی کتاب داوران را نوشت و علاوه بر آن کتاب روت را نیز نوشت. داستان روت در زمان داوران اتفاق افتاد. پس چرا سموئیل نبی داستان روت را به کتاب داوران اضافه نکرد؟ داوران و روت چرا دو کتاب مجزا هستند؟ باید دو کتاب مجزا باشند چون کتاب داوران نشان می دهد که بنی اسرائیل در آن دوران هفت بار از خدا روی گرداندند، ولی موضوع کتاب روت خیلی با آن فرق دارد: کتاب روت داستان زنی است که از قوم بت ‌پرست موآب آمد و با خدای حقیقی آشنا شد و بتها را کنار گذاشت و میخواست با تمام قلب فقط خدای اسرائیل را عبادت کند. این داستان در همان زمان اتفاق افتاد که قوم اسرائیل، که در اصل خدای حقیقی را می شناختند، بارها از او روی گرداندند.

امروزه هم خیلی از کسانی که در خانواده‌ ای مسیحی بزرگ شده‌اند و شناختی از ایمان مسیحی و کتاب‌ مقدس دارند، دیگر اشتیاقی برای دیدن اعمال خدا و شناخت عمیق ‌تر از کتاب مقدس ندارند اما برعکس آنهایی که آشنایی زیادی با کتاب مقدس ندارند، از شناخت و فهمیدن کلام خدا شوق و ذوق دارند. به نظر می‌آید که گویا داوران و روت در زمان امروزه ماست.

بر اساس روایت یهودیان، قسمتی از کتاب سموئیل توسط سموئیل نبی نوشته شد، البته نه شرح بخشی که پس از مرگش روی داد. آن بخش را جاد نبی و ناتان نبی نوشتند.

پاورپوینت صفحه ۱۲

روایاتی که ذکر کردم، بخشی از تلمود است، «باوا باترا ۱۵ آ». آنجا اطلاعات مهمی پیدا می کنیم، به طور مثال اینکه کتاب ایوب توسط موسی نوشته شد و همچنین سموئیل نبی کتاب داوران را نوشت.

این روایات در قوم یهود نسل اندر نسل نقل شدند و کسانی که اول آنها را نقل کردند از درستی آنها آگاه بودند. ولی الاهیدانان آزاداندیش (لیبرال) جز «دانشِ» خودشان هیچ چیزی را قبول ندارند و می گویند موسی کتاب پنجگانه را ننوشت و یوشع کتاب یوشع را ننوشت. آنانی که چند هزار سال بعد از موسی و یوشع زندگی می کنند، معتقدند که قادرند تشخیص دهند که این روایات عین حقیقت نیست. ولی روایات یهودیان، کسانی که عهد عتیق به آنها سپرده شد، بیشتر قابل اعتماد است تا نظر الاهیدانان امروزه.

تصویری که می بینید، صفحه ای از تلمود را نشان می دهد. تلمود بعد از عهد عتیق مهمترین اثر فقهی یهودیان است. تلمود بدون الهام نوشته شد و فقط مجموعه ای از روایات، مباحثات بین روحانیان و تحلیل گری آنان است.

کسی که به یکباره و بدون شناخت، شروع به مطالعه تلمود کند، ممکن است گیج شود، چون لازم است تشخیص دهیم چه قسمت هایی جزو «هَلاخا» هستند و چه قسمتهایی جزو «هَگادا». هگادا بخش ادبی است و شامل افسانه ها نیز هست، در صورتی که هلاخا مثلاً مطالب شرعی را شرح می دهد که روحانیان به طور قطعی درباره آنها تصمیم گرفتند. کسی که از تشخیص این دو گروه آگاهی ندارد در مطالعه تلمود سریعاً سردرگم می شود.

یهودیان اورتدکس تلمود را بیشتر از عهد عتیق می خوانند. به این دلیل اغلب عهد عتیق را خوب نمی شناسند. خیلی از مسیحیان عهد عتیق را بهتر می شناسند تا یهودیان اورتدکس. یهودیان اورتدکس برای مطالعه تلمود خیلی وقت میگذارند. تلمود اثری است که انگار پایان ندارد. من یک چاپ آلمانی از آن دارم که شامل ۱۲ جلد بزرگ است. ممکن است آدم کلاً خود را در آن گم کند.

در ضمن، آنچه در تصویر می بینید فقط قسمتی که به خط بزرگ نوشته است، خود تلمود است. قسمت های دیگر تفسیرهایی از تلمود از رابی های مختلف هستند، یا حتی تفسیرِ تفسیر. بنابراین تلمود می تواند خیلی گیج کننده باشد. ولی در تلمود اطلاعات مفید نیز پیدا می شوند.

می توان گفت که با اینترنت شباهت دارد. کسانی هستند که در اینترنت کلاً سردرگم می شوند و کسانی هم هستند که دقیقا می دانند که چه چیزی را می خواهند پیدا کنند و مستقیم به آن سایت ها می روند که برایشان مفید هستند. در تلمود هم اگر می دانیم به چه قسمتهایی باید رجوع کنیم، می توانیم از روایات ارزشمند یهودیان بهره ببریم. مثلاً باوا باترا قسمت مفیدی است.

پاورپوینت صفحه ۱۳

حالا می خواهم به طور کلی توضیح دهم که کتاب هایی که توسط نویسنده هایی بغیر از موسی نوشته شدند چطور به عنوان کتاب های معتبر شناخته شدند.

موسی به طور واضح به وسیله آیات و معجزات به عنوان پیامبر خدا تائید شد و به این هم باید توجه کنیم که مثلاً وقتی خیمه مقدس طبق دستوراتی که خدا به موسی داده بود ساخته شد، خدا آن را با ابری تائید کرد که هر روز بالای خیمه قرار داشت و شبها این ابر به ستونی آتشین تبدیل شد، ولی خیمه آتش نگرفت. برای هر کس در اسرائیل آشکار بود که این از لحاظ انسانی قابل توضیح نیست. در قوم های دیگر، «شکینا»، یعنی همان حضور خدا به شکلی قابل دیدن، وجود نداشت. مصریان خدایان زیادی داشتند، ولی در معبدهایشان شکینا نبود. کنعانیان هم معبدهای زیادی داشتند، ولی شکینا هیچ جا نبود بجز نزد خیمه مقدس اسرائیل، قدس خدای کتاب مقدس. وجود شکینا، موسی را به عنوان پیامبر خدای حقیقی تائید کرد.

اما پیامبران پس از موسی می بایست یک آزمایش پس می دادند متشکل از دو نکته اصلی. نکته اول: تعالیم ایشان می بایست منطبق با تورات موسی باشد. نکته دوم: هر پیشگویی آنها می بایست کاملا به حقیقت بپیوندد.

درباره نکته اول در تثنیه فصل ۱۳ می خوانیم: «هرگاه از میان شما نبی یا خواب بیننده ای برخیزد و آیات یا علامتی به شما بدهد، و آن آیات یا علامت که شما را از آن خبر داده، واقع شود، و به شما گوید: «بیایید تا خدایان غیر را – که شما نمی شناسید – پیروی کنیم؛ بیایید آنها را عبادت نماییم،» به سخنان آن نبی یا خواب بیننده گوش مگیرید، زیرا یهوه خدایتان شما را می آزماید تا بدانید آیا یهوه خدای خود را با تمامی دل و تمامی جان خود دوست میدارید یا نه؟ شما باید یهوه خدای خود را پیروی کنید و از او بترسید و فرمانهای او را به جا آورید و به صدای او گوش فرا دهید و او را عبادت نمایید و به او بچسبید. آن نبی یا خواب بیننده کشته شود، زیرا بر ضد یهوه خدایتان که شما را از سرزمین مصر بیرون آورده و از خانه بندگی فدیه کرد، سخنان فتنه انگیز گفته است تا شما را از راهی که به فرمان یهوه خدایتان باید در آن سلوک نمایید، منحرف سازد. بدینگونه بدی را از میان خود خواهید زدود.»

در این آیات می بینیم که وقتی یک نبی پیشگویی می کند و آن پیشگویی واقع می شود، این ثابت نمی کند که او یک پیامبر خدا است. ممکن است انبیای دروغین هم گاهی اوقات درست پیشگویی کنند. کتاب مقدس تعلیم می دهد که انبیای دروغین زیر سلطه دیو هستند یا فقط از قلب خود سخن می گویند.

دیوها، فرشتگانی سقوط کرده هستند. شیطان هم یک فرشته سقوط کرده است. کتاب مقدس توضیح می دهد که فرشتگان مثل انسان ها طوری آفریده شدند که به مکان و زمان بسته اند و به این دلیل از آینده آگاهی ندارند و همه جا حاضر نیستند و فقط برای خدا یک روز مانند هزار سال است و هزار سال مانند یک روز. خدا بر زمان و مکان برتری دارد، او خدای ابدی است و از ازل بوده، قبل از اینکه زمان و مکان وجود داشته باشد.

فرشتگان از آینده خبر ندارند. ولی مثلاً در کتاب ایوب می بینیم که فرشتگان جلوی تخت خدا حاضر می شوند و خدا می گوید که ایوب مردی پارسا است. شیطان می گوید که فقط به این دلیل پارسا است که زندگی خوبی دارد و اگر دارایی وی از او گرفته شود، به خدا کفر خواهد گفت. خدا به شیطان اجازه می دهد که اموال ایوب را از وی بگیرد. در این شرایط، شیطان از آینده آگاه بود و می دانست که ایوب تمام دارایی خود را از دست خواهد داد. شیطان پس می توانست به یک پیامبر دروغین اطلاع دهد که ایوب به زودی اموال خود را از دست خواهد داد. بعد وقتی واقع می شود انگار این پیامبر یک پیامبر راستین است، ولی فقط به این دلیل درست پیشگویی کرد که شیطان از قبل از همین ماجرا آگاهی داشت.

ولی شیطان قادر نیست به طور کلی درباره آینده پیشگویی کند. مثلاً مرتّباً وقتی جادوگران پیشگویی می کنند که کدام کشور جام جهانی فوتبال را خواهد برد، پیشگویی آنها به حقیقت نمی پیوندد چون شیطان از آینده آگاه نیست و این پیشگویی ها فقط حدس و گمان هستند.

حالا به کتاب تثنیه برگردیم. موسی در آیاتی که قبلاً خواندیم می گوید که وقتی، یک پیامبر پیشگویی می کند و پیشگویی وی به حقیقت می پیوندد ولی تعلیم وی درست نیست و می خواهد قوم را از پیروی از آنچه در کتب مقدس نوشته است منحرف کند. می گوید که چنین پیامبری را باید رد کنند چون تعلیم او منطبق با تورات نیست. نکته دوم آزمایش پیامبران این است که هر پیشگویی باید درست باشد، نه فقط بعضی از پیشگویی ها. مرغ کور هم اگر زیاد نوک بزند بعضی وقت ها دانه پیدا می کند.

در تثنیه فصل ۱۸ آیه ۲۰ خدا می گوید: «اما اگر نبی ای خودسرانه به نام من سخنی بگوید که من به گفتنش فرمان نداده ام یا به نام خدایان غیر سخن بگوید، آن نبی باید کشته شود. ممکن است با خود بگویید: «سخنی را که خدا نگفته است چگونه تشخیص دهیم؟» هنگامی که نبی ای به نام خداوند سخن می گوید، اگر کلام او به انجام نرسید و واقع نشود، کلام او از طرف خداوند نبوده، بلکه نبی خودسرانه آن را گفته است. پس از او مترسید.»

حتی تنها اگر یک پیشگویی به حقیقت نپیوندد، ثابت می کند که نبی، نبی دروغین است. یعنی انبیای کتاب مقدس هر آنچه که پیشگویی کردند به حقیقت پیوست و این انبیا هیچوقت در اشتباه نبودند. البته باید گفت که مثلاً اشعیای نبی درباره زمانی پیشگویی کرد که از زمان خودش، بعد از هزاران سال آینده بود. پس در زمان خودش ممکن نبود بفهمند که واقع می شود با نه. ولی تمام انبیا درباره اتفاقاتی در زمان خودشان هم پیشگویی کردند و قوم در همان نسل قادر بود تشخیص دهد که آن نبی یک پیامبر خدا است یا نه.

تمام کتب معتبر کتاب مقدس توسط افرادی نوشته شدند که آزمایش پس دادند و ثابت شد که نبی هستند. مثلاً درباره سموئیل نبی در کتاب اول سموئیل فصل ۳ آیه ۲۰ نوشته است: «و تمامی اسرائیل از دان تا بِئِرشبَع دانستند که سموئیل برقرار شده است تا نبی خداوند باشد.» بنابراین سموئیل می توانست کتاب های روت و داوران و قسمتی از کتاب سموئیل را بنویسد.

درمورد تورات نیز هنوز باید اضافه کنم که آن قسمت تورات که وفات موسی را شرح می دهد، تثنیه فصل ۳۴، خود موسی آن را ننوشت. در باوا باتا می خوانیم که یوشع آن را نوشت. البته موسی چون نبی بود ممکن بود درباره مرگ خود نیز بنویسد، ولی چنین نشد و یوشع آن قسمت تورات را نوشت، و همچنین کتاب یوشع را.

پاورپوینت صفحه ۱۴

داوود از سال ۱۰۵۶ تا ۱۰۱۶ پیش از میلاد، یعنی به مدت ۴۰ سال، پادشاه بود. او صهیون – یعنی اورشلیم، شهر داوود – را تسخیر کرد و آن را پایتخت اسرائیل تعیین نمود.

داوود پادشاه، نبی بود و حداقل ۷۵ مزمور برای اسرائیل نوشت. در تیتر ۷۳ تا از مزامیر در کتاب مزامیر نوشته شده است «مزمور داوود». و در عهد جدید، در کتاب اعمال رسولان می خوانیم که مزمور ۲ هم از داوود نوشته شد، و همچنین یک مزمور دیگر. بنابراین می دانیم که داوود حداقل ۷۵ مزمور نوشت، و ممکن است بعضی از مزامیر که معلوم نیست نوشته کی هستند هم از داوود باشند. اگر مزمور موسی را هم حساب می کنیم تا حالا به حداقل ۷۶ مزمور رسیدیم.

ولی پسران قورَح که خواننده هایی با عطای نبوّت بودند، در زمان داوود و سلیمان مزامیر بیشتری هم نوشتند، و همچنین یِدوتون و آساف. آساف یکی از سه رهبر ارکستر و کُر معبد بود. این ارکستر و کُر در زمان سلیمان شامل ۴ هزار موسیقی‌دان بود. معبد شبیه یک هنرستان عالی موسیقی بود و سه رهبر اصلی این ۴ هزار موسیقی دان را رهبری می کردند.

در ضمن معنی دقیق کلمه عبری برای «رهبر ارکستر» به معنی «غلبه کننده» است. رهبر ارکستر باید دستور دادن را خوب بلد باشد. در معبد، مترونوم وجود نداشت و ریتم به سخن و نفس بستگی داشت. رهبر می بایست دستور دهد که موسیقی کی باید آهسته تر شود و کی دوباره به ریتم تندتر برگردد تا موسیقی دانان مختلف خودسرانه ریتم خود را تعیین نکنند. یعنی رهبر می بایست بر موسیقی دانان «چیره شود». آساف یکی از این رهبران ارکستر و مزمورنویس بود.

هیمان و ایتان، که از حکیمان زمان داوود و سلیمان بودند، همچنین مزمور نوشتند. می بینیم که حجم کتاب مقدس کم‌کم بیشتر شد و فقط انبیایی که خدا آنها را تائید کرد، به این کتب معتبر اضافه کردند.

پاورپوینت صفحه ۱۵

پس از سلطنت داوود، سلیمان از سال ۱۰۱۶ تا ۹۷۶ پیش از میلاد پادشاه بود، یعنی به مدت ۴۰ سال. او غزل غزلها و اکثر امثال را نوشت. فصل ۳۰ کتاب امثال را آگور پسر  نوشت و آخرین فصل کتاب را لموئیل شاه نوشت که به نظر می‌آید اسم دیگری از سلیمان است. آگور پسر یاکه، یک مرد حکیم بود و به عنوان نبی تائید شده بود و به این دلیل، فصلی که او نوشت قسمتی معتبر از کتاب امثال شد.

سلیمان کتاب جامعه و مزمور ۱۲۷ را هم نوشت. این تنها مزموری است که در تیترش نوشته شده است که نوشته سلیمان است: «سرود صعود، مزمور سلیمان. اگر خداوند خانه را بنا نکند، بنایانش زحمت بیهوده می کشند…».

در کتاب اول پادشاهان می خوانیم که سلیمان ۱۰۰۵ شعر نوشت. تمام آنها در کتاب مقدس یافت نمی شوند. پس هر آنچه را که سلیمان نوشت، الهام نبود و خودش می دانست کدام از نوشته هایش کلام خدا هستند و باید جزو کتب مقدس حساب شوند و کدام نوشته ها کلام خدا نیستند.

غزل غزلهای سلیمان جزو کتب مقدس است. به عبری اسمش «شِرْ هاشِریم» است، به معنی «بزرگترین (یا زیباترین) غزل ها». سلیمان ۱۰۰۵ شعر نوشت، یکی از آنها مزمور ۱۲۷ که بسیار قشنگ است، ولی حتی غزل غزلها، زیباتر است.

سلیمان غزل غزلها را در دوران جوانی اش نوشت، وقتی با شولامیت ازدواج کرد. اسم سلیمان به عبری «شلومو» است، به معنی «مرد صلح». معنی اسم شولامیت، «زن صلح» است. موضوع غزل غزلها، رابطه زناشویی زیبای سلیمان و شولامیت است. سلیمان، شولامیت را عروس می نامد چون تازه با هم ازدواج کردند. شولامیت، فقط نامزد سلیمان نیست، بلکه به تازگی زنش شده است. غزل غزلها زیبایی رابطه جنسی را هم توصیف می کند و بسیار مهم است که بفهمیم چارچوب این شعر ازدواج است، تا به تفسیر غلطی نرسیم.

در سنی که سلیمان به پختگی رسیده بود، کتاب امثال را خطاب به پسران بالغ نوشت. به وسیله امثال حکمت بخش، به ایشان می آموزد و توضیح می دهد که چطور مطابق خواست خدا زندگی کنند. طرز زندگی خداپسندانه را به آنها یاد می دهد.

در پایان عمر، سلیمان بعد از تجربیات تلخ، کتاب جامعه را نوشت. او از خدا رویگردان شده بود و بدنبال مفهوم زندگی رفت. او بسیار ثروتمند بود و امکانات زیادی داشت تا هر راهی را برای رسیدن به خوشبختی واقعی و مفهوم زندگی امتحان کند. آخر به این نتیجه رسید که زندگی کاملا بیهوده است.

به نظر می رسد که نگرش این کتاب منفی است، ولی اصلا اینطور نیست. درست است که نگرش کتاب به هر آنچه واقعاً منفی و بیهوده است، منفی است ولی نتیجه ارزشمند آن این است که ما اشتباهات سلیمان را در زندگی خودمان تکرار نکنیم و دنبال چیزهای بیهوده نرویم. در فصل ۱۲ کتاب جامعه می خوانیم که سلیمان در سن پیری، به قوم تعلیم می دهد که اشتباهاتش را تکرار نکنند. این کتاب مخصوصا برای جوانان بسیار با ارزش است و باید به آنها گفت که آن را بخوانند تا در زندگی شکست نخورند و بفهمند که کسی که از همه ثروتمند تر بود از تمام امکانات زندگی استفاده کرد و فقط به پوچی رسید.

سلیمان در فصل ۱۲ آیه ۱۳ می گوید: «حال که همه چیز را شنیدیم، ختم کلام این است: از خدا بترس و فرامین او را نگاه دار، چراکه انسان بودن به تمامی همین است.» سلیمان در پایان عمرش به سوی خدا بازگشت و توبه کرد. خدا در کتاب اول سموئيل فصل ۷ آیه ۱۴ به داوود پادشاه وعده داده بود که اگر پسرش گناه کند او را ادب خواهد کرد ولی محبتش را از او دور نخواهد کرد چنان که آن را از شائول دور کرد.

شائول در همگام مرگش از خدا دور بود و ایماندار محسوب نشد. او به سوی خدا بازگشت نکرد. هیچگاه قلباً ایمان نیاورده بود و مثلاً وقتی با سموئیل درباره خدا صحبت  می کرد، همیشه می گفت «خدای تو»، چون ارتباط شخصی با خدا نداشت. ولی سلیمان پس از تادیب های سخت به سوی خدا بازگشت کرد و در سن پیری کتاب جامعه را نوشت.

اول غزل غزلها را نوشت، بعد کتاب امثال و آخر کتاب جامعه را، ولی در تجربه بی ایمانان که ایمان می آوردند، این کتاب ها به این ترتیب قرار می گیرند: شخص بی ایمان، ابتدا مثل جامعه به نتیجه می رسد که در زندگی همه چیز بیهوده است، بعد کتاب مقدس را و حکمتی که در آن یافت می شود کشف می کند و می فهمد که خدا در کلامش به ما یاد می دهد که چه درست است و چه غلط و چطور می توانیم خداپسندانه زندگی کنیم. آن شخص بعداً وقتی که ایمان آورده است و ایمانش به تدریج رشد می کند، می فهمد که ایمان به خدای کتاب مقدس فقط به معنی اطاعت کردن از فرمان های او نیست، بلکه این رابطه به شباهت رابطه زناشویی بین خدا و ایماندار است، مثل رابطه سلیمان و شولامیت.

شخصیت سلیمان به مسیح اشاره می کند. شخصیت شولامیت به کلیسای زمان عهد جدید یا به قوم اسرائیل وفادار در زمان عهد عتیق، اشاره می کند. در عمل باید این مرحله ها را در اصل به آن ترتیب که الان دیدیم تجربه کنیم: جامعه، امثال، غزل غزلها. غم انگیز است که سلیمان آنها را به ترتیب وارونه تجربه کرد: غزل غزلها، امثال، جامعه. حالا دیدیم سلیمان کدام کتاب ها را به مجموعه کتاب مقدس اضافه کرد.

بخش دوم اینجا به پایان رسید و تو بخش بعد، به تقسیم پادشاهی اسرائیل، بررسی نوشته‌ها و کتب انبیا تا بازگشت یهودیان به اسرائیل و بازسازی معبد میرسیم.

خوشحال میشیم که شما را همراه خودمان داشته باشیم. شما میتونید سایر برنامه‌ها را تو وب‌سایت یا شبکه‌های اجتماعی کلمه حیات و همینطور یوتیوب دنبال کنید.

برکت خداوند با شما باشد.

Social Media:

Website: https://kalameye-hayat.com

Telegram: https://t.me/KalameyeHayatofficial

Instagram: https://www.instagram.com/kalameyehayat

Youtube: https://www.youtube.com/channel/UCyhbpNCwyvva-yH1gwFNw1w/videos

نص:

با بخش سوم بررسی چگونگی تشکیل کتاب مقدس برگشتیم. تو قسمت اول دیدیم که چطور کتب اولیه عهد عتیق نوشته شد و تو برنامه قبل هم به بررسی کتب تاریخی نگاه کردیم و اینکه چطور سلیمان زندگی کرد و ۳ کتاب اون به کتاب مقدس اضافه شد همینطور تعدادی از مزامیر.

امروز به بررسی کتب انبیا میرسیم همینطور به تبعید و بازگشت یهودیان برای بازسازی معبد نگاه میکنیم.

پاورپوینت صفحه ۱۶

پس از مرگ سلیمان، پادشاهی اسرائیل به دلیل نافرمانی سلیمان تقسیم شد.

از ۱۲ قبیله، دو ملت به وجود آمدند. پادشاهی شمالی یا افرایم که متشکل از ۱۰ قبیله بود و اسرائیل نام داشت. اسم اسرائیل، دیگر به معنی پادشاهی متحد ۱۲ قبیله نبود، بلکه برای پادشاهی متشکل از ۱۰ قبیله، به کار میرفت.

پادشاهی جنوبی، یهودا نام داشت و پایتخت آن اورشلیم بود، جایی که معبد سلیمان قرار داشت. قوم خدا بر اثر تقسیم پادشاهی به یک قسمت شمالی و یک قسمت جنوبی به شدت تضعیف شد.

در مزمور ۱۳۳ از برکت بر کوه حرمون، که در پادشاهی شمالی قرار دارد و از برکت کوههای اورشلیم در جنوب، می خوانیم. این دو نهر برکت متعلق به یکدیگر هستند ولی با تقسیم پادشاهی از هم جدا شدند.

پاورپوینت صفحه ۱۷

در پادشاهی شمالی، ۱۹ پادشاه سلطنت کردند، از یربعام اول تا هوشع . آنها همه بی خدا بودند و قوم را به بت پرستی کشاندند. اولین پادشاه، یربعام، در دان، در شمال مملکتش و همچنین در بیت ئیل، در جنوب مملکتش، بر روی تپه ای، بتخانه ساخت تا ۱۰ قبیله برای عبادت به اورشلیم نروند، جایی که نوشته‌های عهد عتیق نیز نگهداری می‌شد. قصدش این بود که قوم از خدا و از کلامش دور شوند. همه پادشاهان اسرائیل اینچنین بی خدا بودند.

پاورپوینت صفحه ۱۸

در پادشاهی جنوبی ۲۰ پادشاه سلطنت کردند. اگر عتلیه را هم جزو آنها حساب کنیم، وی زنی بود بی خدا، که قدرت را غصب کرد. خوشبختانه بعضی از این ۲۰ پادشاه از خدا اطاعت کردند. مثلاً رحبعام پادشاه، که از پدرش سلیمان پادشاهی را به وضع ضعف به ارث برد، اول نسبت به خدا وفادار بود. در آن زمان از هر کدام از ۱۰ قبیله شمالی افرادی به ۲ قبیله جنوبی، یهودا و بنیامین، پیوستند چون نخواستند از خدای حقیقی دور باشند.

در زمان آسا پادشاه، اصلاحات دینی انجام شد و در آن زمان هم، افرادی از ۱۰ قبیله به پادشاهی جنوب آمدند. یهوشافاط، حزقیا و یوشیا هم جزو پادشاهان دیندار قابل ذکر هستند، ولی تمام پادشاهان پس از یوشیا، بی خدا بودند.

در تصویر، قبرهای پادشاهان در شهر داوود را می بینید که طبق کتاب مقدس خیلی از این ۲۰ پادشاه در آنجا دفن شدند.

پاورپوینت صفحه ۱۹

حالا یک نگاه دقیق تر به دوران پادشاهان می اندازیم. در آن دوران، انبیایی ظهور کردند و با اصرار، قوم را به بازگشت به سوی خدا دعوت کردند. هشدار دادند که اگر بازگشت نکنند بلای وحشتناکی بر سرشان خواهد آمد: ده قبیله به آشور به تبعید خواهند رفت و اهالی پادشاهی جنوبی به بابل برده خواهند شد.

پاورپوینت صفحه ۲۰

همینطور واقع شد: ۱۰ قبیله در سال ۷۲۲ پیش از میلاد به آشور، واقع در شمال عراق امروزه، تبعید شدند.

پاورپوینت صفحه ۲۱

پادشاهی جنوبی متشکل از دو قبیله، به همراه تمام افرادی از ۱۰ قبیله که به آنها پیوسته بودند، از سال ۶۰۶ تا ۵۳۹ پیش از میلاد به بابل تبعید شدند.

پاورپوینت صفحه ۱۹ (ادامه)

الان به انبیا باز گردیم. عوبدیای نبی در دوران حکومت یهورام پادشاه نبوّت کرد. آن‌موقع هنوز مدت زیادی از حکومت رحبعام پسر سلیمان نگذاشته بود. نبوّت عوبدیا، یک کتاب کوچک که تنها یک فصل دارد، به کتاب مقدس اضافه شد. عوبدیا اولین نبی از ۱۲ انبیا کوچک بود، ولی چرا کتابش در میان کتب انبیا کوچک در جای اول قرار نمی گیرد، بلکه کتاب هوشع؟ کتاب های انبیا کوچک تو هر کتاب مقدس به همین ترتیب قرار دارند، در کتاب مقدس عبری هم. دلیل آن کوتاهی کتاب عوبدیا است و اینکه نبوّت وی به اَدوم، ناحیه ای در جنوب اردن امروزه، متمرکز می باشد.

اما کتاب هوشع نبی، بر عکس آن، کتابی طولانی با ۱۴ فصل است و دیدی کلاً نبوتی دارد. بغیر از این، کتاب ها بر حسب سلسله دوران ها در کتاب مقدس جا گرفتند. گروه اول از انبیای کوچک متعلق به دوران سیطره آشور هستند، یعنی دورانی که تا زمان تبعید به آشور طول کشید. چند وقت بعد از آنکه یهودیان تبعید شدند، آشور نابود شد و بابل سیطره یافت. پس از دوران سلطه بابل، یهودیان به سرزمینشان بازگشتند و زیر سلطه پادشاه پارس بودند. کتب انبیای کوچک برحسب این سه دوران دسته بندی شدند – دوران آشور، دوران بابل و دوران پارس.

ولی در چارچوب این دسته بندی، کتاب ها به طور دقیق بر حسب نقطه زمانی که نوشته شدند، جا نگرفتند. همانطور که دیدیم کتاب عوبدیا با اینکه زودتر از همه نوشته شد، در جای اول قرار نگرفت، ولی باز هم جزو گروه اول است. در ضمن، کتاب ها طوری ترتیب داده شده اند که اول کتاب یک نبی از پادشاهی شمالی می آید بعد کتاب یک نبی از پادشاهی جنوبی، بعد دوباره یکی از شمال و دوباره یکی از جنوب… تا زمان تبعید به آشور. از آن پس دیگر فقط کتب انبیایی از پادشاهی جنوب داریم.

کتاب عوبدیا، قدیمی ترین نوشته از انبیای کوچک است و بعد از آن کتاب یوئیل می آید. در کتاب یوئیل، زمان دقیق ذکر نمیشود ولی چون میان انبیای کوچک در جای دوم قرار داده شده است، می دانیم که متعلق به اوایل دوران آشور است.

هوشع نبی در زمان حکومت عزیا، یوتام، آحاز و حزقیا نبوّت کرد، این در کتابش به طور واضح ذکر شده است. عاموس نبی هم در زمان عزیا نبوّت کرد و اشعیای نبی، دقیقاً مثل هوشع نبی، در زمان عزیا، یوتام، آحاز و حزقیا. اشعیا و هوشع نیز در یک زمان زندگی می کردند و نبوّت می کردند، ولی اشعیا در پادشاهی جنوبی بود و هوشع در پادشاهی شمالی.

میکاه نبی هم همزمان با هوشع نبی و اشعیا نبی زندگی می کرد، فقط خدمتش را کمی بعد از آنها شروع کرد. او از پادشاهی جنوبی بود. عاموس نبی در پادشاهی شمالی خدمت کرد، ولی از پادشاهی جنوبی بود.

یونس نبی در زمان حکومت یربعام دوم نبوّت کرد. یک پیشگویی مهم از یونس نبی در زمان یربعام پادشاه واقع شد. کتاب یونس بیشتر شکل یک داستان است و کم پیشگویی در آن یافت می شود. ولی یونس نبی بر اساس پیشگویی اش، که مملکت یربعام پادشاه بسیار گسترش خواهد یافت – که در زمان خود یونس تحقق یافت – و او به عنوان پیامبر راستین شناخته شد.

کمی بعد از آن، انبیای ناحوم، حبقوق و صفنیا نبوّت کردند.

ناحوم نبی، نابودی شهر نینوا را، یعنی نابودی سلطنت آشور را پیشگویی کرد.

حبقوق نبی هم در همین زمان، درست قبل از تبعید به بابل، پیشگویی کرد و گفت که پادشاهی یهودا به تبعید خواهد رفت که این یک مجازات از طرف خداوند خواهد بود.

صفنیای نبی، کمی بعد از حبقوق خدمت کرد. ارمیای نبی در دوران حکومت آخرین پادشاهان یهودا و حتی پس از آن خدمت می کرد و هم دوران با صفنیا و حبقوق زندگی می کرد.

حزقیال نبی از سال پنجم حکومت یهویاکین پادشاه و در زمان حکومت هوشع، آخرین پادشاه جنوب و پس از آن مدت زیادی را در تبعید در بابل، نبوّت کرد، حداقل تا سال ۵۷۱ پیش از میلاد، چون آخرین پیشگویی با ذکر زمان که در کتابش یافت می شود، در همان سال است.

دانیال نبی هم زمان با حزقیال نبی زندگی می کرد. او در سال سوم حکومت یهویاقیم پادشاه به بابل تبعید شد و در آنجا حداقل تا سال ۵۶۳ پیش از میلاد نبی بود. آخرین پیشگویی های وی، فصل های ۱۰ تا ۱۲ کتاب دانیال، در همین سال هستند. الان که میدانیم حزقیال و دانیال هم زمان زندگی می کردند، می فهمیم که چرا دانیال نبی در کتاب حزقیال نبی به عنوان یک مرد فوق العاده پارسا و خداترس ذکر شده است. این نشان می دهد که دانیال نبی نه فقط سال ها بعد از آن زمان به عنوان نبی شناخته شد، بلکه در زمان حزقیال نبی نیز او را به عنوان نبی قبول داشتند.

در کتاب حزقیال نبی فصل ۱۴ آیه ۱۲ تا ۱۴ می خوانیم: «و کلام خداوند بر من نازل شده، گفت: «ای پسر انسان! هر گاه سرزمینی به من خیانت کرده، نسبت به من گناه ورزد و من دست خود را بر آن دراز کنم و عرضه نان را در آن قطع کرده، قحطی در آن بفرستم و انسان و حیوان را از آن ریشه کن سازم، حتی اگر این سه مرد، یعنی نوح و دانیال و ایوب نیز در میان آن باشند، تنها جانهای خود را به پارسایی خویش خواهند رهانید؛ این است فرموده خداوندگار یهوه.» بعد دوباره در آیه ۲۰: «حتی اگر نوح و دانیال و ایوب در میان آن باشند…» – یعنی دانیال در زمان حیات خودش به عنوان شخصی هم تراز با نوح و ایوب شناخته شد.

در ضمن در کتاب دانیال نبی فصل ۹ می خوانیم که دانیال، کتاب ارمیای نبی را مطالعه کرد و متوجه شد که نبوّت ارمیا، به زودی تحقق می‌یابد. می بینیم که کتب عهد عتیق به این ترتیب در هم تنیده شده اند و یا اینکه مثلاً، کتاب ارمیای نبی در زمان دانیال نبی، جزو کتب معتبر بود.

پس بر اساس کتاب مقدس معلوم است که کتاب ارمیای نبی نه توسط یک شورای کلیسایی، مثلاً شورای یامنیا در سال ۹۰ پس از میلاد، بلکه قرن ها قبل از آن، به عنوان کتابی معتبر پذیرفته شده بود، ولی الاهیدانان آزاداندیش (لیبرال) باز هم بر نظرات خود اصرار دارند. کتاب مقدس به طور واضح نشان می دهد که دانیال نبی، کتاب ارمیای نبی را می شناخت و ارمیا در آن زمان به عنوان پیامبر پذیرفته شده بود.

پاورپوینت صفحه ۲۲

بعد از سلطه ۷۰ ساله بابل – ۶۰۹ تا ۵۳۹ – امپراتوری پارس، بابل را فتح کرد. در دوران سلطه بابل، یهودیان در بابل در تبعید بودند. بعد در دوران پارس، کورش پادشاه، به یهودیان اجازه داد که به سرزمینشان بازگردند و در اورشلیم، معبد را بازسازی کنند. از آن به بعد، یهودیه یک استان پارسی بود، ولی خودمختاری محدودی داشت.

تقریبا دویست هزار نفر یهودی از قبیله های یهودا، بنیامین و از ۱۰ قبیله به سرزمینشان بازگشتند. کتاب عزرا، فصل ۱ تا ۶، این وقایع را گزارش می دهد که نوشته شده است که چهل هزار نفر یهودی به اسرائیل بازگشتند، ولی اگر زنها و بچه ها را به این عده اضافه کنیم، تقریبا به دویست هزار نفر می رسیم.

این یهودیان بازگشتند تا در صهیون، در اورشلیم، معبد را بازسازی کنند. آنها می دانستند که به این دلیل بازگشت می کنند تا مسیح را ملاقات کنند. بر اساس کتاب دانیال نبی می توانستند حساب کنند که مسیح چه زمان ظهور خواهد کرد. ولی در آن زمان هنوز قادر نبودند دقیق حساب کنند که مسیح در سال ۳۲ پس از میلاد می آید، فقط وقتی نحمیا اجازه گرفت که شهر اورشلیم را بازسازی کنند برایشان آشکار شد، پس از آنکه معبد را بازسازی کرده بودند. ولی قبل از آن هم از کتب انبیا می دانستند که مسیح در بابل به دنیا نخواهد آمد، همانطوری که میکاه نبی در فصل ۵ آیه ۲ از کتابش گفته بود که مسیح، از بِیت لِحِم خواهد آمد. بنابراین می دانستند که باید به سرزمینشان برگردند چون مسیح آنجا به دنیا خواهد آمد، در بیت لحم.

عهد عتیق در معبدِ بازسازی شده نگهداری می شد. در این مورد در کتاب تثنیه فصل ۳۱ از آیه ۲۴ می خوانیم: «چون موسی کلمات این شریعت را تا به آخر در کتابی نوشت، به لاویانی که صندوق عهد خداوند را حمل می کردند فرمان داده، گفت: «این کتاب شریعت را گرفته، کنار صندوق عهد یهوه خدایتان بگذارید، تا در آنجا شاهدی باشد بر ضد شما.»

یعنی کتاب تثنیه می بایست در معبد کنار صندوق عهد گذاشته شود. پس کتاب تثنیه همیشه در معبد بود، یعنی نسخه اصلی که موسی نوشته بود. این نسخه اصلی را در زمان یوشیا پادشاه، تقریبا هزار سال بعد، دوباره در معبد پیدا کردند و این باعث برگشت به سوی خداوند شد.

الان آیه ۴ و ۵ از فصل ۲ کتاب حجی نبی را هم می خوانیم، که درباره بازسازی معبد است. در این آیات خدا می فرماید: «ای زَروبابِل، قوی باش! ای یِهوشع فرزند یهوصاداق، کاهن اعظم، قوی باش! و ای همه قوم این سرزمین، قوی باشید؛ این است فرموده خداوند. خداوند لشکر ها می گوید: به کار مشغول شوید، زیرا من با شما هستم، بر حسب عهدی که به هنگام خروجتان از مصر با شما بستم. روح من در میان شما باقی است، پس هراسان مباشید.»

روح خدا به طور خاص در معبد حاضر بود اما دیگر شکینا نبود، ولی روح خدا در آنجا حاضر بود و همچنین کتاب مقدس، کلام خدا، در معبد قرار داشت. روایات یهودی هم تائید می کنند که کتاب مقدس در معبد نگهداری شد. در بخش دوم این سخنان در این مورد بیشتر خواهم گفت.

تو بخش بعد، این قسمت را ادامه میدیم تا پایان شکل گیری عهد عتیق. بعد نگاه کوتاهی به کتب آپوکریفا هم میندازیم.

خوشحال میشیم که شما را همراه خودمان داشته باشیم. شما میتونید سایر برنامه‌ها را تو وب‌سایت یا شبکه‌های اجتماعی کلمه حیات و یوتیوب دنبال کنید.

برکت خداوند با شما باشد.

Social Media:

Website: https://kalameye-hayat.com

Telegram: https://t.me/KalameyeHayatofficial

Instagram: https://www.instagram.com/kalameyehayat

Youtube: https://www.youtube.com/channel/UCyhbpNCwyvva-yH1gwFNw1w/videos